Dưỡng sinh luận

[Đời Tấn] Kê Khang

nhaply phiên âm

Thế hoặc hữu vị：thần tiên khả dĩ học đắc，bất tử khả dĩ lực trí giả。Hoặc vân：thượng thọ bách nhị thập，cổ kim sở đồng；quá thử dĩ vãng，mạc phi yêu vọng giả。Thử giai lưỡng thất kì tình。Thỉnh thí thô luận chi。Phu thần tiên tuy bất mục kiến，nhiên kí tịch sở tải，tiền sử sở truyền，giác nhi luận chi，kì hữu tất hĩ。Tự đặc thụ dị khí，bẩm chi tự nhiên，phi tích học sở năng trí dã。Chí ư đạo dưỡng đắc lý，dĩ tận tính mệnh。Thượng hoạch thiên dư tuế，hạ khả sổ bách niên，khả hữu chi nhĩ。Nhi thế giai bất tinh，cố mạc năng đắc chi。Hà dĩ ngôn chi？Phu phục dược cầu hãn，hoặc hữu phất hoạch；nhi quý tình nhất tập，hoán nhiên lưu ly。Chung triêu vị xan，tắc hiêu nhiên tư thực；nhi tằng tử hàm ai thất nhật bất cơ。Dạ phân nhi tọa，tắc đê mê tư tẩm；nội hoài ân ưu，tắc đạt đán bất minh。Kính xoát lý tấn，thuần lễ phát nhan，cần nãi đắc chi；tráng sĩ chi nộ，hách nhiên thù quan，thực phát xung quan。

Do thử ngôn chi，tinh thần chi ư hình hài，do quốc chi hữu quân dã。Thần táo ư trung，nhi hình táng ư ngoại；do quân hôn ư thượng，quốc loạn vu hạ dã。Phu vi giá ư thang thế，thiên hữu nhất khái chi công giả，tuy chung quy ư lạn，tất nhất khái giả hậu khô；nhiên tắc nhất khái chi ích，cố bất khả vu dã。Nhi thế thường vị nhất nộ bất túc dĩ xâm tính，nhất ai bất túc dĩ thương thân；khinh nhi tứ chi，thị do bất thức nhất khái chi ích，nhi vọng gia cốc ư hạn miêu giả dã。Thị dĩ quân tử tri hình thị thần dĩ lập，thần tu hình dĩ tồn。Ngộ sinh lý chi dịch thất，tri nhất lý chi hại sanh。Cố tu tính dĩ bảo thần，an tâm dĩ toàn thân。Ái tăng bất tê vu tình，ưu hỉ bất lưu ư ý。

Bạc nhiên vô cảm，nhi thể khí hòa bình。Hựu hô hấp thổ nạp，phục thực dưỡng thân；sử hình thần tương thân，biểu lí câu tể dã。Phu điền chủng giả，nhất mẫu thập hộc，vị chi lương điền。Thử thiên hạ chi thông xưng dã。Bất tri khu chủng，khả bách dư hộc dã。Điền chủng nhất dã，chí ư thụ dưỡng bất đồng，tắc công thu tương huyền。Vị thương vô thập bội chi giới，nông vô bách hộc chi vọng，thử thủ thường nhi bất biến giả dã。Thả đậu lệnh nhân trọng，du lệnh nhân minh，hợp hoan quyên phẫn，huyên thảo vong ưu。Ngu trí sở cộng tri dã。Huân tân hại mục，đồn ngư bất dưỡng，thường thế sở thức dã。Sắt xứ đầu nhi hắc，xạ thực bách nhi hương，cảnh xứ hiểm nhi anh，xỉ cư tấn nhi hoàng。

Thôi thử nhi ngôn，phàm sở thực chi khí，chưng tính nhiễm thân，mạc bất tương ưng。Khởi duy chưng chi sử trọng，nhi vô sử khinh；hại chi sử ám，nhi vô sử minh；huân chi sử hoàng，nhi vô sử kiên；phân chi sử hương， nhi vô sử diên tai？Cố Thần Nông viết：thượng dược dưỡng mệnh，Trung Dược dưỡng tính giả，thành tri tính mệnh chi lý，nhân phụ dưỡng dĩ thông dã。Nhi thế nhân bất sát，duy ngũ cốc thị kiến，thanh sắc thị đam；mục hoặc huyền hoàng，nhĩ vụ dâm oa；tư vị tiên kì phủ tàng，lễ lao chúc kì trường vị，hương phương hủ kì cốt tủy。Hỉ nộ bội kì chính khí，tư lự tiêu kì tinh thần，ai lạc ương kì bình túy。Phu dĩ tối nhĩ chi khu，công chi giả phi nhất đồ；dịch kiệt chi thân，nhi nội ngoại thụ địch；thân phi mộc thạch，kì năng cửu hồ？Kì tự dụng thậm giả，ẩm thực bất tiết，dĩ sanh bách bệnh。Hảo sắc bất quyện，dĩ trí phạp tuyệt。Phong hàn sở tai；bách độc sở thương。

Trung đạo yêu ư chúng nan，thế giai tri tiếu điệu，vị chi bất thiện trì sanh dã。Chí ư thố thân thất lý，vong chi ư vi，tích vi thành tổn，tích tổn thành suy，tùng suy đắc bạch，tùng bạch đắc lão，tùng lão đắc chung，muộn nhược vô đoan。Trung trí dĩ hạ，vị chi tự nhiên。Túng thiểu giác ngộ cảm thán，hận ư sở ngộ chi sơ，nhi bất tri thận chúng hiểm ư vị triệu。Thị do hoàn hầu bão tương tử chi tật，nhi nộ Biển Thước chi tiên kiến；dĩ giác thống chi nhật，vi bệnh chi thủy dã。Hại thành ư vi，nhi cứu chi ư trước，cố hữu vô công chi trị。

Trì sính thường nhân chi vực，cố hữu nhất thiết chi thọ。Ngưỡng quan phủ sát，mạc bất giai nhiên。Dĩ đa tự chứng，dĩ đồng tự ủy，vị thiên địa chi lý，tận thử nhi dĩ hĩ。Túng văn dưỡng tính chi sự，tắc đoạn dĩ sở kiến，vị chi bất nhiên。Kỳ thứ hồ nghi tuy thiểu，thứ kỉ mạc tri sở do。Kỳ thứ tự lực phục dược，bán niên nhất niên，lao nhi vị nghiệm；chí dĩ yếm suy，trung lộ phục phế。Hoặc ích chi dĩ quyến quái，nhi tiết chi dĩ vĩ lư；dục tọa vọng hiển báo giả。Hoặc ức tình nhẫn dục，cát khí huỳnh nguyện，nhi thị hiếu thường tại nhĩ mục chi tiền，sở hy tại số thập niên chi hậu。Hựu khủng lưỡng thất，nội hoài do dự，tâm chiến ư nội，vật dụ ư ngoại，giao xa tương khuynh，như thử phúc bại giả。Phu chí vật vi diệu，khả dĩ lý tri，nan dĩ mục thức。

Thí do dự chương，sanh thất niên nhiên hậu khả giác nhĩ。Kim dĩ táo cạnh chi tâm，thiệp hy tĩnh chi đồ；ý tốc nhi sự trì，vọng cận nhi ứng viễn；cố mạc năng tương chung。Phu du du giả ký vị hiệu bất cầu，nhi cầu giả dĩ bất chuyên táng nghiệp，thiên thị giả dĩ bất kiêm vô công，truy truật giả dĩ tiểu đạo tự nịch；phàm nhược thử loại，cố dục chi giả，vạn vô nhất năng thành dã。Thiện dưỡng sinh giả，tắc bất nhiên hĩ。Thanh hư tĩnh thái，thiểu tư quả dục。Tri danh vị chi thương đức，cố hốt nhi bất doanh；phi dục nhi cường cấm dã。

Thức hậu vị chi hại tính，cố khí nhi phất cố；phi tham nhi hậu ức dã。Ngoại vật dĩ lụy tâm bất tồn，thần khí dĩ thuần bạch độc trước。Khoáng nhiên vô ưu hoạn，tịch nhiên vô tư lự。Hựu thủ chi dĩ nhất，dưỡng chi dĩ hòa。Hòa lý nhật tể，đồng hồ đại thuận。Nhiên hậu chưng dĩ linh chi，nhuận dĩ lễ tuyền，hi dĩ triều dương，tuy dĩ ngũ huyền。Vô vi tự đắc，thể diệu tâm huyền。Vong hoan nhi hậu lạc túc，di sanh nhi hậu thân tồn。Nhược thử dĩ vãng，thứ khả dữ tiện môn bỉ thọ，vương kiều tranh niên。Hà vi kì vô hữu tai？